مطالعه و خواندن مانند کلیدی است که درهای دانش و تخیل را به روی ما باز می کند. خواندن (reading) به ما امکان می دهد تا سفرهای هیجان انگیزی را آغاز کنیم، فرهنگ های مختلف را یاد بگیریم و افق های پیش روی خود را گسترش دهیم. توانایی روان خواندن یکی از نشانه های تسلط بر زبان است. خواندن بیشتر شما را قادر می سازد تا طیف وسیعی از متون، از کتاب گرفته تا مقالات مختلف را درک کنید و از آنها لذت ببرید. به علاوه، مهارت کلی زبان شما نیز تقویت خواهد شد. در این مقاله، به مقوله خواندن گسترده یا گسترده خوانی و به انگلیسی «اکستنسیو ریدینگ» (Extensive Reading) که روشی اثبات شده برای تقویت مهارت ریدینگ است (در کنار سایر مزایایی که دارد) خواهیم پرداخت. ما در این مقاله بررسی خواهیم کرد که گسترده خوانی چیست، چرا مفید است، و چگونه می توانید آن را در مسیر یادگیری زبان خود بگنجانید.
گسترده خوانی چیست؟
خواندن گسترده یا گسترده خوانی (Extensive Reading) یک روش برای یادگیری زبان است که زبان آموزانی مانند شما را تشویق می کند تا حجم زیادی از متون لذت بخش و قابل درک را بخوانند. بر خلاف خواندن فشرده یا فشرده خوانی (Intensive Reading) که در آن بر درک هر کلمه و تشریح ساختارهای دستوری پیچیده تمرکز می کنید (همان روشی که معمولا در مدرسه های ما استفاده می شود: یک متن را می خوانند و از نظر معنی، گرامر و لغات می شکافند)، مطالعه گسترده به معنای غوطه ور شدن در یک استخر غنی از زبان است. در واقع، گسترده خوانی خواندن برای لذت و درک همزمان است و به شما این امکان را می دهد تا زبان را به طور طبیعی و بدون گم شدن در میان جزئیات و ریزه کاری های گیج کننده درک کنید، تقریبا چیزی شبیه به همان طوری که کودکان زبان مادری شان را یاد می گیرند.
در روش گسترده خوانی، در انتخاب متون با توجه به علایق و سطح خواندن خود آزادی عمل دارید. متن مورد نظر شما چه یک رمان جذاب، یک مقاله خبری هیجان انگیز، یا حتی یک پست وبلاگی جالب باشد، در هر صورت این قدرت را دارید که آن دسته از مطالب خواندنی را انتخاب کنید که برایتان جذابتر است. این رویکرد فراگیرمحور (Learner-centered Approach)، خواندن گسترده را به تجربه ای لذت بخش و توانمندساز تبدیل می کند. بنابراین به زبان ساده، گسترده خوانی به معنی خواندن زیاد از منابع مورد علاقه فراگیر است؛ در حالیکه تمرکز به جای گرامر و لغت بر روی خودِ خواندن و بیشتر خواندن قرار دارد.
مزایای گسترده خوانی
اکنون که فهمیدیم گسترده خوانی چیست، بیایید بررسی کنیم که چرا روشی موثر برای افزایش روانی خواندن و بهبود مهارتهای مختلف مرتبط با زبان محسوب می شود. در اینجا برخی از مزایای قابل توجه ذکر شده است:
-
بهبود سرعت خواندن و خودکار شدن
در روش گسترده خوانی، خودتان را در معرض طیف گسترده ای از لغات و ساختارهای گرامری قرار می دهید. از طریق قرار گرفتن مکرر در معرض این کلمات و عبارات و ساختارها در متن، به تدریج سرعت خواندن و روند خودکار شدن بسیاری از فعالیتهایی که در حالت عادی باید آگاهانه بر آنها تمرکز می کردید را تقویت می کنید. کلماتی که زمانی ناآشنا به نظر می رسیدند آشناتر می شوند و مغز شما بدون زحمت آنها را پردازش می کند. این افزایش خودکار شدن فرآیندها به شما امکان می‌دهد تا بدون نیاز به رمزگشایی هوشیارانه هر کلمه یا عبارت، بسیاری از فرآیندها را به ضمیرناخودآگاه خود بسپارید و راحت‌تر و طبیعی‌تر بخوانید.
-
افزایش دامنه واژگان (Vocabulary)
گسترده خوانی فرصت های فراوانی را برای مواجهه با کلمات و عبارات جدید برای شما فراهم می کند. با مطالعه زیاد، خود را در معرض متون متنوعی قرار می دهید که موضوعات و ژانرهای مختلف را پوشش می دهند. همین روبرو شدن مکرر با لغات در زمینه های مختلف و متنوع به طور طبیعی دایره لغات شما را گسترش می دهد. تحقیقات نشان داده است که خواندن گسترده به طور قابل توجهی اکتساب و حفظ واژگان را بهبود می بخشد (Hirsh & Nation, 1992). داشتن یک دایره لغات قوی برای تبدیل شدن به یک خواننده و یک تعامل گر ماهر در هر زبانی ضروری است.
-
تقویت مهارت های درک مطلب
گسترده خوانی شما را در معرض سبک ها، ژانرها و دیدگاه های مختلف نوشتاری قرار می دهد، درک شما از استفاده از زبان را گسترش می دهد و به شما کمک می کند تا مهارت های کلیدی درک مطلب را توسعه دهید. همانطور که با انواع متون روبرو می شوید، یاد می گیرید که اطلاعات را به طور درست تر و موثرتری تفسیر و تجزیه و تحلیل کنید. با گذشت زمان، توانایی شما برای درک معنای کلی و هدف متن های مختلف به طور قابل توجهی بهبود می یابد.
-
افزایش آگاهی و دانش فرهنگی
زبان و فرهنگ در هم آمیخته اند. از طریق اکستنسیو ریدینگ یا گسترده خوانی، نه تنها مهارت های زبانی تان را تقویت می کنید، بلکه آگاهی فرهنگی خود را نیز گسترش می دهید. با کاوش در متون متنوع از فرهنگ‌ها، جوامع و دوره‌های زمانی مختلف، درک مناسبی از دیدگاه‌ها و شیوه‌های مختلف زندگی دیگران به دست می‌آورید. همین به درک شما از جهان غنا می بخشد، مهارت های ارتباطی بین فرهنگی تان را تقویت می کند و درک شما از تنوع تجربیات انسانی را عمیق تر خواهد کرد..
-
افزایش انگیزه و لذت
یکی از جنبه های قابل توجه مطالعه گسترده یا گسترده خوانی، تأکید آن بر لذت و انتخاب است. با انتخاب متونی که واقعاً به آنها علاقه دارید، یک تجربه خواندن مثبت در شما شکل خواهد گرفت. این آزادی انتخاب، انگیزه شما را به عنوان یک زبان آموز تقویت می کند. گسترده خوانی به شما این امکان را می‌دهد که وارد ماجراجویی‌های ادبی هیجان‌انگیز شوید، ژانرهای جدیدی را کشف نموده و موضوعاتی را که واقعاً به آنها علاقه دارید را پیدا کنید. شادی و رضایتی که هنگام مطالعه زیاد تجربه می کنید، کمک زیادی به سفر یادگیری زبان شما خواهد کرد.
چگونه از روش گسترده خوانی استفاده کنیم؟
اکنون که مشتاق شروع سفر گسترده خوانی هستید، بیایید چند گام عملی برای اجرای موثر آن را بررسی کنیم:
-
برنامه ریزی و هدفگذاری کنید
اهداف روشنی برای گسترده خوانی خود تعیین کنید. تعیین کنید که هر روز یا هفته چقدر زمان یا چند صفحه را به مطالعه گسترده اختصاص خواهید داد. هدفها را با کیفیت و کمیتی مشخص کنید که قابل انجام باشد. اگر فکر می کنید که حجم متنها می تواند برایتان سنگین باشد با اهداف کوچکتر شروع کنید؛ مثلا در آغاز می توانید زمانی به اندازه 10 دقیقه در نظر بگیرید و هر روز یا هفته به آن اضافه کنید. تعیین اهداف قابل دستیابی به شما این امکان را می دهد که روند تقویت مهارتهای زبانی تان را ادامه بدهید و دستاوردهای خود را در طول مسیر جشن بگیرید.
-
متن های جذابی را انتخاب کنید
متن هایی را انتخاب کنید که مورد توجه و علاقه شماست. چه یک رمان هیجان انگیز، یک مقاله خبری جذاب، یا یک پست وبلاگ در مورد سرگرمی مورد علاقه تان، با متن هایی تعامل کنید که کنجکاوی شما را برانگیزد. هر چه به مطالبی که می خوانید علاقه بیشتری داشته باشید، انگیزه بیشتری برای خواندن گسترده خواهید داشت. دقت کنید که علاقمندی و انگیزه در روش گسترده خوانی حرف اول را می زند.
-
در سطح یا لِوِل (Level) زبانی خودتان گسترده خوانی کنید
در ردش مطالعه گسترده، باید متن هایی را انتخاب کنید که با سطح خواندن فعلی شما هماهنگ باشد. با مواردی شروع کنید که کمی چالش برانگیز هستند اما هنوز قابل درک هستند. متنهای سطح بندی شده و کتاب هایی که به طور خاص برای زبان آموزان در سطوح مختلف مهارت طراحی شده اند می توانند منابع خوبی برای هدایت روند انتخاب شما باشند. همانطور که مهارت های خواندن شما بهبود می یابد، به تدریج خود را با متون پیچیده تر به چالش بکشید.
روش انتخاب متن برای اکستنسیو ریدینگ یا گسترده خوانی
برای انتخاب متن و کتاب مناسب برای خواندن می توانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. یکی از روشهای ساده و عملی این است که یک صفحه از متن مورد نظر را به صورت تصادفی انتخاب کنید. سپس شروع کنید به خواندن:
- اگر در هر خطی که می خوانید یک کلمه سخت پیدا می شود که معنی آن را نمی دانید این متن برایتان خیلی سخت است.
- اگر در هر دو خط یک کلمه سخت پیدا می کند که برایتان ناآشناست باز هم این متن در سطح متوسط به بالاست و خیلی مناسب نیست.
- اگر در هر پنج خط یک لغت ناآشنا پیدا کردید این متن برای شما مناسب است.
- اگر در هر بیشتر از پنج خط (تقریبا 8 و مخصوصا 10 خط) یک کلمه ناآشنا پیدا کردید، متن خیلی ساده است.
برای انتخاب متن بهتر است از متنهایی استفاده کنید که در رده مورد سوم (یعنی یک کلمه سخت در هر 5 خط) قرار می گیرند.
-
از فناوری و منابع اینترنتی بهره ببرید
فراوانی منابع موجود در عصر دیجیتال یک امتیاز برای شماست که نباید از کنارش به سادگی بگذرید. کتابهای الکترونیکی، کتابهای صوتی (متن و صوت با هم)، مقالات آنلاین و برنامه‌های یادگیری زبان، موارد خواندنی زیادی را در اختیار شما قرار می‌دهند. این پلتفرم‌ها ویژگی‌هایی مانند دیکشنری‌های داخلی، قابلیت ضبط صدا و تمرینهای تعاملی ارائه می‌کنند که می‌تواند تجربه گسترده خوانی شما را بهتر و موثرتر کند.
-
یک دفتر گزارش گسترده خوانی (Reading Log) درست کنید
ثبت گزارشهای گسترده خوانی به شما این امکان را می دهد تا کتاب ها یا مقالاتی را که خوانده اید، افکار و نظرات خود در مورد هر متن و هر لغت جدیدی که با آن مواجه شده اید را ثبت کنید تا امکان بررسی و مراجعه مجدد وجود داشته باشد. تأمل در تجارب خواندن به تحکیم یادگیری شما کمک می کند و به عنوان یک مرجع ارزشمند برای انتخاب های شما برای خواندن در آینده عمل خواهد کرد.
-
به گروه ها یا باشگاه های خواندن بپیوندید
گفتگو و بحث با زبان آموزانی که مانند شما به گسترده خوانی علاقمند هستند می تواند فوق العاده مفید باشد. به گروه‌های مطالعه آنلاین یا یادگیری زبان بپیوندید، جایی که می‌توانید به یکدیگر کتاب و متن پیشنهاد کنید، در مورد قسمت‌های جالب بحث کنید، و دیدگاه های خود را به اشتراک بگذارید. یادگیری از دیگران و مواجهه با ایده های متنوع، تجربه خواندن را غنی می کند و و با ایجاد حس حضور در یک جامعه گسترده خوانی فعال، انگیزه شما برای ادامه روند کارتان را دوچندان خواهد کرد.
پرسش و پاسخ
حال، بیایید به برخی از سوالات رایجی که زبان آموزان اغلب در مورد گسترده خوانی دارند بپردازیم:
Extensive Reading سرعت و روانی خواندن شما را افزایش می دهد، بسیاری از فرآیندهای لازم برای ریدینگ را به ضمیر ناخودآگاه منتقل کرده و خودکار می کند، دامنه لغات را افزایش می دهد، مهارتهای درک مطلب را تقویت می کند، آگاهی و دانش فرهنگی تان را بیشتر کرده و انگیزه و اشتیاق شما برای یادگیری را حفظ می کند.
مقدار زمانی که هر روز به گسترده خوانی اختصاص می دهید بسته به برنامه و نظر شخصی شما می تواند متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی توصیه می شود که هر روز حداقل 15 تا 30 دقیقه زمان برای خواندن گسترده اختصاص دهید. زمانی که صحبت از رشد روان خواندن به میان می‌آید، نظم و ثبات کلیدی است. به یاد داشته باشید، هر دقیقه ای که صرف مطالعه می کنید، شما را یک قدم به تسلط بر زبان نزدیک می کند.
از هر متن مورد علاقه تان می توانید استفاده کنید. فقط سطح متن مورد نظر باید حداکثر کمی از سطح زبانی شما بالاتر باشد.
ساده ترین راه این است که یک صفحه از متن را به صورت تصادفی انتخاب کنید. اگر در هر (حدود) 5 خط یک کلمه سخت پیدا کردید که معنی آن را اصلا نمی دانید، آن نوشته مناسب گسترده خوانی شماست.
قطعا! اکستنسیو ریدینگ برای زبان آموزان در تمام سطوح مهارت، از جمله مبتدیان، مناسب است. به عنوان یک مبتدی، می توانید با متون ساده یا متنها و کتابهای درجه بندی شده که به طور خاص برای زبان آموزان طراحی شده اند، شروع کنید. این منابع متنهای قابل فهمی را فراهم می کنند که به شما امکان می دهد دامنه واژگانتان را افزایش داده و مهارت های خواندن را به تدریج توسعه دهید. به یاد داشته باشید، نکته کلیدی این است که متن هایی را انتخاب کنید که چالش برانگیز هستند اما همچنان قابل فهم باشند.
گسترده خوانی شما را در معرض زبان قرار می دهد. با قرار گرفتن زیاد در معرض کلمه ها و اصطلاحات و ساختارهای مختلف، بسیاری از آنها بدون اینکه تلاش خاصی کنید به ذهنتان می نشیند؛ چیزی شبیه به یاد گرفتن زبان مادری که کودک در معرض حجم زیادی از گفتار زبان قرار می گیرد.
گسترده خوانی یا خواندن گسترده ابزار ارزشمندی برای افزایش روان خواندن و تقویت مهارت کلی زبان است. با این حال، باید به یاد داشته باشید که یادگیری زبان شامل فقط یک بخش خاص نیست، بلکه یک رویکرد همه جانبه است. در حالی که خواندن گسترده می تواند مهارت های خواندن و واژگان شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد، باید با فعالیت های دیگری مانند گوش دادن به مطالب معتبر، انجام تمرینهای گفتاری و تقویت گرامر تکمیل شود. ادغام انواع روش های یادگیری زبان به شما این امکان را می دهد که تمام جنبه های توانایی های زبانی خود را تقویت کنید.
هم کتاب های ترجمه شده و هم متون زبان اصلی دارای امتیازات خاص خود هستند. کتاب های ترجمه شده می توانند دسترسی به ادبیات و دانش از فرهنگ ها و زبان های مختلف را فراهم کنند. چنین منابعی به شما اجازه می دهند با دنیای غیرانگلیسی زبانها نیز آشنا شوید. از سوی دیگر، خواندن متون زبان اصلی، اطمینان بیشتری به صحت زبانی متن فراهم می کند؛ به این معنی که وجود ایرادات جزئی از نظر گرامری یا کاربرد لغات در متنهای ترجمه شده یا متنهایی که توسط افراد غیرانگلیسی زبان نوشته شده اند بعید نیست.
با پذیرش اکستنسیو ریدینگ به عنوان یک رویکرد یادگیری زبان، نه تنها از خواندن لذت می برید و انگیزه بیشتری پیدا می کنید، بلکه روانخوانی، سرعت خواندن، اطلاعات فرهنگی و دایره لغات خود را نیز افزایش می دهید. به یاد داشته باشید که برای موفقیت در گسترده خوانی باید اهداف واقع بینانه تعیین کنید، متون جذابی را انتخاب نمایید و از منابع مناسب با سطح خودتان استفاده کنید. همانطور که سفر گسترده خوانی خود را آغاز می کنید، از تمرکز دقیق بر جزئیات زبانی خودداری کنید و از جاذبه های مسیر لذت ببرید.
بنابراین، یک کتاب بگیرید، خود را در زبان غرق کنید و اجازه دهید ماجراجویی آغاز شود! خواندنتان به شادی!
چنانچه سوالی در رابطه با گسترده خوانی دارید حتما در بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.
